Sve je počelo 1979. invazijom SSSR-a, a od 2001. godine, odnosno početka američke invazije na Afganistan, ubijeno je najmanje 47.245 civila, te još 66.000 vojnika. Rat je natjerao 2.7 miliona Afganistanaca da pobjegnu u inostranstvo, 4 miliona je interno raseljenih u zemlji od 36 miliona stanovnika. Svjedoci smo brzog, skoro pa nezaustavljivog napredovanja talibana u Afganistanu u posljednjih par sedmica, izazvanog povlačenjem američkih snaga iz te zemlje
Posljednje četiri decenije životi prosječnih Afganistanaca ispunjeni su ratom i ratnim dejstvima. Iako zvuči nevjerovatno, u ovoj državi se konstantno ratuje već više od četrdeset godina. Sukobi u Afganistanu počeli su davne 1979. godine kada je Sovjetski Savez započeo invaziju na Afganistan kako bi podržao predstavnike Komunističke partije Afganistana koji su godinu dana prije preuzeli vlast u zemlji. Poslije državnog udara i nasilnog preuzimanja vlasti, komunisti su počeli sa provedbom reformi u zemlji koje su bile vrlo nepopularne te su ubrzo i odbačene od strane većine ruralnog stanovništva. Ubrzo je došlo do pobune koja se nezaustavljivo širila diljem Afganistana što je za posljedicu imalo i podjelu među afganistanskim komunistima na Halkiste i Parčamiste od kojih su jedni bili okrenuti prema Zapadu i Sjedinjenim Američkim Državama, dok su drugi bili prosovjetski orijentirani. Predvodnik Parčamista, Nur Muhamed Taraki ubijen je u državnom udaru, te na mjesto predsjednika Afganistana dolazi prozapadno orijentisani Hafizulah Amin. Kao odgovor na unutarstranačka previranja i sukobe u Afganistanu, generalni sekretar Sovjetskog Saveza Leonid Brežnjev pokrenuo je invaziju na Afganistan.
Sovjetskom smjenjivanjem vlasti bili su nezadovoljni mnogi Afganistanci, a ponašanje sovjetskih vojnika u Afganistanu, te njihov loš odnos prema civilnom stanovništvu doveo je do izbijanja nove pobune i novog nasilja u zemlji. Odgovor sovjetskih vlasti bio je brutalan. Umjesto da pokušaju smiriti situaciju diplomatskim putem i pregovorima, Sovjeti su se odlučili da slome pobunu snagom svoje vojske. Ubrzo dolazi do ponovnog rasplamsavanja revolta širom zemlje te stapanja oružanih grupa pobunjenika u konsolidovane vojne formacije koje su bile sposobne za poduzimanje kompleksnijih i većih vojnih operacija protiv neprijatelja.
Afganistanski antisovjetski borci koji su vremenom dobili ime mudžahedini – po svetim islamskim borcima za vjeru – finansirani su od strane Pakistana i Sjedinjenih Američkih Država, koji su sa zadovoljstvom promatrali nesposobnost sovjetskih snaga da uguše pobunu afganistanskog naroda. Sovjetska invazija na Afganistan predstavlja najkrvaviji sukob u historiji ove zemlje, koji je po broju žrtava i brutalnosti nadmašio i sukobe između talibana i američke vojske u zadnjih dvadeset godina. Tokom sovjetske invazije na Afganistan te devet godina dugog rata koji je uslijedio, poginulo je oko 2.000.000 Afganistanaca, dok nije poznat tačan broj ranjenih i raseljenih lica.
Poslije povlačenja sovjetskih snaga iz Afganistana dolazi do kolapsa marionetske Afganistanske republike, koja je – podržana od strane Sovjetskog Saveza i ostalih komunističkih država – nastavila da pruža otpor snagama mudžahedina sve do 1992. godine. Kolapsom Sovjetskog Saveza dolazi i do pada Republike Afganistan i kraja oružanih sukoba. Zemlja je bila u potpunosti devastirana i uništena dugotrajnim ratom. Ekonomija je bila u ruševinama a ubrzo je došlo i do opasnih podjela te političkih previranja među raznim lokalnim komandantima i predvodnicima mudžahedina koji su se naticali za vlast u ratom opustošenoj zemlji. Ubrzo dolazi do građanskog rata između tri glavne grupacije mudžahedina: Hezbu-islami-Gulbidina, Islamske Države Afganistana i talibana koji na scenu stupaju 1994. godine. Nakon dvije godine krvoločnih i žestokih borbi, padom Kabula dolazi do pobjede talibanskih snaga 1996. godine, te početka još jednog građanskog rata između talibana i tzv. Sjeverne alijanse, konfederacije antitalibanskih snaga stacionirane na sjeveru zemlje. Ovaj sukob je trajao sve do američke invazije na Afganistan 2001. godine.
Internacionalna koalicija predvođena Sjedinjenim Američkim Državama započela je invaziju na Afganistan 7. oktobra 2001. godine, kao odgovor na odbijanje talibanskih vlasti da isporuče pripadnike El Kaide zajedno sa Osamom bin Ladenom, koje su vlasti SAD-a teretile za izvođenje terorističkih napada na tlu SAD-a, 11. septembra 2001. godine u kojima je poginulo više od 3000 američkih državljana. Inicijalna faza invazije završena je vrlo brzo. Nakon par sedmica sukoba, američka vojska brzo je protjerala talibane iz gradova, proglasivši pobjedu i uspješno okončanje vojnih operacija. Nakon munjevite pobjede, uslijedio je proces kreiranja nove vlasti i vladajućih struktura u Afganistanu, uvođenja demokratije te prvih demokratskih izbora u zemlji na kojima je za predsjednika Afganistana izabran Hamid Karzai, dok se pri tome talibani povlače u ilegalu, odlazeći u planine te počinju gerilski rat protiv afganistanske vojske i zapadnih snaga koji traje sve do danas.
Afganistanci su platili najvišu cijenu u ovom ratu. Od 2001. godine, odnosno početka američke invazije na Afganistan, ubijeno je najmanje 47.245 civila prema istraživanju projekta Costs of War na Univerzitetu Brown. Afganistanska vlada drži u tajnosti broj poginulih afganistanskih vojnika kako bi izbjegla podrivanje morala vlastitih snaga, ali prema procjenama gore pomenutog projekta sa Univerziteta Brown, radi se o brojci između 66.000 i 69.000 afganistanskih vojnika.
Rat je natjerao 2.7 miliona Afganistanaca da pobjegnu u inostranstvo, uglavnom u Iran, Pakistan i Europu, priopćio je UN. Još 4 miliona ljudi raseljeno je unutar zemlje koja ima ukupno 36 miliona stanovnika.
Prema podacima američkog Ministarstva odbrane poginulo je 2.442 američkih vojnika, dok je 20.666 ranjeno. Od 2001. godine do danas, poginula su i 1.144 pripadnika četrdesetočlane NATO koalicije. Sjedinjene Države potrošile su zapanjujućih 2,26 biliona dolara tokom rata u Afganistanu na vrtoglavi niz ratnih troškova.
Svjedoci smo brzog, skoro pa nezaustavljivog napredovanja talibana u Afganistanu u posljednjih par sedmica, izazvanog povlačenjem američkih snaga iz te zemlje. Prema riječima predsjednika Bidena, povlačenje zapadnih snaga, koje je već počelo, trebalo bi biti finalizirano do 11. septembra tekuće godine, na dvadesetu godišnjicu napada Al Kaide na Tornjeve blizance u New Yorku. Rat u Afganistanu najduži je sukob u historiji Sjedinjenih Američkih Država, a sa povlačenjem američkih snaga te evidentnom nesposobnošću afganistanske vlade i vojske da zaustave napredovanje talibana, budućnost ove ratom izmorene zemlje opet ostaje nesigurna. (Izdvojeno)
