Rat je pogoršao postojeću globalnu tendenciju formiranja blokova oko Washingtona i Pekinga.

“Prešli smo u haotičan multipolarni svijet u kojem je sve oružje – energija, podaci, infrastruktura, migracije”, rekao je šef evropske diplomatije Josep Borrell u decembru.

Novi blokovi

“Geopolitika je ključna riječ, sve je geopolitika.”

Srednja Azija, Kavkaz, Balkan, Afrika i Azijsko-pacifička regija poprište su borbe za uticaj između velikih sila poput Kine, EU, Rusije i Turske, bilo kroz finansiranje infrastrukturnih projekata ili sporazume na terenu trgovinske, vojne ili diplomatske saradnje.

Rat u Ukrajini dodatno je uzdrmao stvari tako što je oslabio ruski utjecaj u bivšim sovjetskim republikama u centralnoj Aziji i dopustio Turskoj da igra novu ulogu posrednika.

“Ova haotična reorganizacija je stvarna, ali vjerovatno privremena”, rekao je Pierre Razoux, direktor francuskog think-tanka FMES.

“Neizbežno je da nakon završetka rata Rusija i Evropa budu slabije i iscrpljene, dok će dva velika pobjednika biti SAD i Kina”, dodao je on.

Rusija vazal Kine

Kina mora gledati na rat u svjetlu svog dugoročnog strateškog cilja da postane vodeća svjetska sila do 2049. godine.

Iako Peking podržava Moskvu, izbjegava poteze koji bi mogli odbiti Zapad.

“Kina se ne distancira, već konsoliduje svoje bliže odnose” s Rusijom, rekla je Alice Ekman, analitičarka za Aziju u Evropskom institutu za sigurnosne studije.

U svom godišnjem izvještaju objavljenom ovog mjeseca, estonske obavještajne službe ocijenile su da je “prerano smatrati uzdržanu podršku Xi Jinpinga Putinovom ratu znakom distanciranja od Rusije”.

Podrška nije potpuni dogovor, tako da Kina ne pruža isti nivo pomoći koji Washington pruža Ukrajini, ali “moramo pogledati činjenice: ekonomske veze su ojačale”, rekao je Ekman.

Rat zapravo znači da Moskva rizikuje da postane puki vazal ili satelit Pekinga.

“Rusija nije u poziciji da pregovara s Kinom, koja će uzeti sve što želi od Rusije, a da Rusiji ne da ono što želi, kao što su oružje i ključne elektronske komponente”, rekla je ekonomistkinja Agathe Demarais, stručnjakinja za sankcije.

“Kremlj računa na diverzifikaciju svojih geopolitičkih, ekonomskih i strateških veza s Turskom, Bliskim istokom, Iranom i Afrikom kako bi ograničio svoju ovisnost o Kini”, rekao je Razoux.

Ogroman ruski nuklearni arsenal, daleko veći od kineskog, također ga sprečava da mu postane potpuno podređen.

Da li je Evropa bitna?

Kada je riječ o Evropskoj uniji, rat je prilika za nju da pokaže da može biti ključni igrač, ali donosi i opasnost da ponovo bude druga gusla nakon Washingtona.

“Evropi ne ide previše loše, pokazala je otpornost i sposobnost da reaguje vrlo brzo od početka rata, uz vojnu pomoć, pomoć za izbjeglice, smanjenje energetske ovisnosti o Rusiji”, rekao je jedan visoki evropski političar koji je želio ostati neimenovani.

Demarais je rekao da “očigledno postoje dva bloka, jedan je američki, a drugi kineski sa saveznicima i Rusijom”.

“Hoće li Evropa postati treći blok ili će biti u savezu sa Amerikancima?”, pita on.

Ujedinjeni sa Vašingtonom u podršci Kijevu, evropski lideri žele da “ojačaju odnose sa SAD, ali razumeju da bi mogli ponovo da budu sami na jedan ili dva mandata ako izolacionista osvoji Belu kuću”, rekao je Razoux.

Budući da više atlantistički orijentisane zemlje članice EU ne vide budućnost izvan bezbednosnog kišobrana SAD i NATO-a, Unija traži više oblasti u kojima bi mogla da smanji strateške zavisnosti pored ruskih fosilnih goriva, koja su sada u velikoj meri eliminisana.

Deklaracija sa samita u Versaju u martu prošle godine navela je sirovine, poluprovodnike i hranu kao prioritetne sektore.

Bruno Tertrais iz Francuske fondacije za strateška istraživanja (FRS) rekao je da Evropljani pate od “strateškog odugovlačenja”, odbijajući da djeluju dok im ne ponestane drugih opcija.

Ipak, EU će se pokušati izboriti za mjesto za pregovaračkim stolom koji će okončati rat.

Kako se kaže, “ako nisi za stolom, ti si na meniju”, rekao je Tertrais.

“Ne želim da samo Kinezi ili Turci pregovaraju o tome šta će se dogoditi”, rekao je francuski predsjednik Emmanuel Macron za Le Monde u decembru.

Amerika se okreće Aziji

Bivši američki predsjednik Barack Obama je 2009. godine predvidio da će “odnos između Sjedinjenih Država i Kine oblikovati 21. vek”, predviđajući prelazak američke pažnje sa Atlantika na Pacifik.

Ali ruska invazija na Ukrajinu ukazuje na to da odvajanje od Evrope možda i nije tako lako za bivšeg potpredsjednika Obame Joea Bidena.

„Rusija koči američko okretanje prema Kini. SAD moraju relativno brzo riješiti ovo evropsko pitanje”, rekao je komandant francuskih kopnenih snaga Bertrand Toujouse.

Biden mora “uravnotežiti”, rekla je naučnica sa Univerziteta Washington Giovanna De Maio, napominjući da je “jačanje poziva Americi